Imaxe aérea do Porto de Rotterdam con aproveitamento solar e eólico nas súas infraestruturas
No Pleno do Parlamento Europeo de setembro aprobamos a posición da cámara europea para revisar á alza os obxectivos de consumo de enerxía renovable na UE tendo no horizonte o ano 2030 no que, segundo a Lei do Clima, teremos que alcanzar unha redución de emisións de gases de efecto invernadoiro de polo menos o 55%. Por tanto, a Comisión Europea como o Parlamento coinciden en que o consumo final de renovables debe ser dun mínimo do 45% para o final desta década. Neste artigo explicaba os principais puntos da Revisión da Directiva de Renovables.
O 45% para 2030 é un obxectivo realmente ambicioso se temos en conta que en 2020 pasamos o aprobado raspado en Europa ao cumprir co obxectivo do 20%. Polo tanto, nunha década debemos ir máis aló de dobrar esa marca, e para logralo necesítase un esforzo titánico. Vivimos nunha emerxencia climática que dá a cara cada vez dunha forma máis aguda con consecuencias cada vez máis palpables e previamente alertadas polos científicos, este verán foi o máis cálido da historia de Europa desde que existen rexistros. O cambio climático é unha crise estrutural á que debemos facerlle fronte mediante a descarbonización do noso modo de vida. Ademais, agora debemos sumarlle unha crise enerxética conxuntural pola invasión rusa de Ucraína, a nosa dependencia dos combustibles fósiles mostrou unha das nosas maiores debilidades como sociedade. Europa importa aproximadamente o 60% da enerxía que consome. Tras o golpe da pandemia, a UE comezou a debater intensamente sobre a necesidade de aumentar a nosa independencia estratéxica, que pasa necesariamente por abandonar progresivamente os fósiles que consumimos e aumentar a nosa produción de enerxía renovables autóctonas, así como promover na UE toda a cadea de valor asociada.
Aumentar a xeración renovable de forma masiva xa non é un problema tecnolóxico e, aínda que se necesitan grandes investimentos, tampouco é un problema económico, pois a xeración a través da auga, vento e sol demostraron ser moito máis baratas. Se avanzásemos máis nos últimos anos hoxe non temeriamos tanto que o gas ruso non flúa como antes cara á UE. O maior problema para o despregamento de capacidade de produción renovable está agora na tramitación de permisos e a aceptación pública das renovables. Para acelerar a transición enerxética nestes momentos de crises a Comisión Europea lanzou en maio REPowerEU que incluía novas emendas á Directiva de Renovables relativas aos procesos administrativos e concesión de permisos.
Nun próximo artigo debullarei os desafíos neste ámbito conxugados coa necesidade dunha planificación espacial, diálogo co territorio e a necesidade de respecto ambiental. Pero agora centrareime nalgúns dos elementos que presentei como emendas á proposta e que agora teremos que discutir no proceso de negociación parlamentaria que iniciamos.
A eficiencia enerxética mellórase cando a enerxía -neste caso electricidade- se consome preto do lugar onde se produce. Así mesmo, a día de hoxe temos xa moitas estruturas artificiais (e infraestruturas) no territorio que consomen enerxía que xa ocupan un espazo que foi desnaturalizado. Un despregamento renovable nesas zonas non expón problemas en relación a outros usos cos que puidesen competir e ten un impacto ambiental e/ou paisaxístico reducido. Polo tanto, aínda que as posibilidades de instalación renovable nesas infraestruturas poidan non ser masivas ,si que presentan un gran potencial de despregamento de renovables de maneira distribuída, polo tanto, máis eficiente e democrática, aliviando a necesidade de procura de zonas que poidan ser menos propicias noutras partes do territorio. Ademais, a posibilidade de utilizar estas infraestruturas pode ser economicamente interesante para os propietarios/usuarios.
De que estamos a falar? Pois, tendo en conta a inicial figura xa existente de “comunidades enerxéticas”, aproveitar os nosos polígonos industriais, zonas portuarias, tramos de autoestradas, aparcamentos, balsas de auga, etc para producir enerxía renovable, minimizando os impactos sobre o territorio e aumentando a eficiencia enerxética. Isto que xa se empeza a realizar en moitos lugares de Europa debe ser sistemático e estar presente na principal norma UE deste sector que é a Directiva de Enerxías Renovables. Para iso debemos promover no seu articulado que se facilite nas infraestruturas existentes a implantación destas instalacións renovables, simplificando o proceso de concesión de permisos e eliminando anomalías como “o imposto ao sol”, vixente en España ata 2018. Doutra banda, tamén se deben incorporar ás obrigacións de planificación, para a produción renovable, as novas infraestruturas deste tipo que se vaian a crear. Por exemplo, se se vai a desenvolver unha área industrial, ben sexa pública ou privada, débese analizar o potencial renovable das súas estruturas artificiais, así como as tecnoloxías que mellor se adapten. Tras iso, estas infraestruturas pasarán a ser consideradas zonas propicias para proxectos renovables, coa simplificación administrativa asociada a iso. É dicir, foméntase e facilita que desde a concepción da infraestrutura se teña en conta como se pode obter rendemento enerxético renovable. Ademais de conseguir unha xeración de enerxía limpa “in situ” co consecuente aforro a medio e longo prazo, melloraremos a súa pegada de carbono, a competitividade e probablemente desta maneira se abran novas oportunidades de negocio e emprego.
Polo tanto nesta proposta que introduzo como relator do Grupo Europeo de Socialistas e Demócratas a través de diversas emendas búscase regular e fomentar algo que xa se empeza a experimentar. O día de mañá teremos que alimentar numerosos puntos de recarga eléctrica para os nosos medios de transporte que se poden tomar enerxía nunha proporción das propias autoestradas polas que circulamos porque dispoñan nalgúns tramos de turbinas eólicas ou paneis solares ou que a electricidade xerada en momentos de baixa actividade como as fins de semana polas placas solares ou as turbinas eólicas dunha zona industrial alimenten sistemas de almacenamento para usar esa electricidade cando estea máis cara e xerar aforros adicionais á vez que se mellora a seguridade e flexibilidade do sistema. As posibilidades son enormes, só hai que explotalas.